edieval housebook medieval house book mediaeval housebook mediaeval house book mittelalterliches hausbuch

Das Mittelalterliche Hausbuch  /  The Medieval Housebook

english / nederlands / deutsch PRESENTED BY AREND SMILDE

ENGLISH    When I read The Civilizing Process, the renowned study by sociologist Norbert Elias first published in German in 1939, I was fascinated by his remarks (Part 1, Chapter 8) on many illustrations in a 15th-century German manuscript, the so-called Medieval Housebook. Only very few of these illustrations could be found on the internet. My local university library had an excellent recent facsimile edition and I decided to present here seven  plates from it. They are the series at the beginning called The children of the planets (‘Die Planetenkinder’). Pictured here are seven categories of humans and human situations as these were thought to be associated each with the influence of one of the seven ‘planets’. Sun and Moon were reckoned among the planets then, and no planets beyond Saturn were known. Click on the miniatures below to get images of 1240×2039 pixels, which will appear in a new screen. The real size of each plate is about 15×25 cm.

Saturnus

Jupiter

Mars

Sol

Venus

Mercurius

Luna

NEDERLANDS    in zijn befaamde boek Het Civilisatieproces (eerste Duitse editie 1939) gaat Norbert Elias aan het einde van deel 1 uitvoerig in op veel illustraties in het Mittelalterliche Hausbuch. Dit is een Duits manuscript uit het einde van de vijftiende eeuw. Tot mijn verbazing bleek (februari 2007) dat bijna niet één van die illustraties op het internet te vinden was. De Universiteitsbibliotheek van Utrecht had een prachtige recente facsimile-editie te leen. Daaruit presenteer ik hier Die Planetenkinder, de reeks van zeven afbeeldingen waarmee het boek begint. Het zijn uitbeeldingen van menselijke types en toestanden zoals die in verband werden gebracht met de invloed van de destijds bekende planeten. Zon en maan werden tot de planeten gerekend, en planeten voorbij Saturnus waren nog niet bekend. Klik op de miniaturen hierboven voor afbeeldingen van 1240×2029 pixels. Ze verschijnen dan in een nieuw scherm. De ware grootte van elke afbeelding is ongeveer 15×25 cm.

DEUTSCH In seinem berühmten Buch Über den Prozess der Zivilisation (1939) geht Norbert Elias am Ende des ersten Teiles ausführlich auf viele Illustrationen in dem Mittelalterlichen Hausbuch ein, einem deutschen Manuskript des ausgehenden 15. Jahrhunderts. Zu meinem Erstaunen zeigte sich (Februar 2007), daß kaum eine jener Illustrationen im Internet vorhanden war. Von der Utrechter Universitätsbibibliothek konnte ich eine wunderschöne Faksimileausgabe jüngeren Datums leihen. Daraus stelle ich hier Die Planetenkinder, eine Reihe von sieben Bildern aus dem Anfang des Buches, zur Verfügung. Sie stellen menschliche Typen und Verhältnisse dar, wie man sie mit dem Einfluss der damals bekannten Planeten verband. Sonne und Mond rechnete man zu den Planeten. Planeten in größerer Entfernung als Saturn waren noch unbekannt.   Klicken Sie die obigen Miniaturen für Abbildungen von 1240×2029 Pixeln an. Darauf erscheinen sie in einem neuen Bildschirm. Das Realformat jeder Abbildung ist ungefähr 15×25 cm.

---